ประวัติความเป็นมา
องค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหวานประกอบไปด้วยเขตการปกครองส่วนท้องที่ 2 ตำบล คือ ตำบลม่วงหวานและตำบลเขาดิน มีพื้นที่ติดต่อกันภายในเขตอำเภอหนองแซงพื้นที่หมู่บ้านและตำบลทั้งสองอยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหวานทั้งหมด ยกฐานะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหวานและองค์การบริหารส่วนตำบลเขาดิน เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 และยุบองค์การบริหารส่วนตำบลเขาดินกับองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหวาน เนื่องจากประชากรไม่ถึงสองพันคนเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหวานในวันที่ 9 กรกฎาคม 2547
ประวัติความเป็นมาของตำบลม่วงหวานตามคำบอกเล่าของคนเก่าแก่ มีดังนี้ วันหนึ่งได้มีกระทาชาย 2 คน ได้จูงควายจากทุ่งกุลาร้องไห้ เพื่อที่จะเอาควายไปประกวดที่ตำบลหนองควายโชว์ (ปัจจุบันนั้นเป็นหนองควายโซ) ด้วยความเหนื่อย ก็ได้ชวนกันพักผ่อนใต้ต้นมะม่วง ด้วยความอ่อนเพลีย และหิวกระหาย กระทาชาย 2 คน นอนหลับ ขณะนั้นได้มีนกกระจิบ บินมาจิกมะม่วงซึ่งกำลังสุกงอม และหล่นลงมา ข้าง ๆ ที่ชาย 2 คน นอนหลับ และกระทาชายคนหนึ่งตกใจตื่น และมองเห็นลูกมะม่วงที่สุกหล่นลงมา ด้วยความหิวจึงได้หยิบมะม่วงลูกนั้นขึ้นมาดมดูก่อน ก็รู้สึกมะม่วงนั้นหอม จึงได้ลองชิมดู รู้สึกว่ารสชาติหวาน อร่อย ด้วยความรีบกิน ทำให้ลูกมะม่วงลูกนั้นติดคอ จะร้องให้คนช่วยก็ร้องไม่ออก เพราะแกนมะม่วงติดคออยู่ จึงใช้มือสะกิดเพื่อนที่กำลังนอนหลับอยู่ และเพื่อนก็ได้ตื่นขึ้นมาช่วยเหลือ เอาแกนมะม่วงออกจากคอได้สำเร็จ เมื่อกระทาชาย 2 คน นี้ได้กลับบ้านไปแล้ว ก็พากันบอกถึงแหล่งมะม่วงหวาน และได้เรียกว่า”บ้านมะม่วงหวาน” ต่อมาก็เรียกว่า “บ้านม่วงหวาน” จนถึงปัจจุบัน ประชากรดั้งเดิมได้อพยพมาจากประเทศลาว สมัยกรุงธนบุรี ได้สืบเชื้อสายจนถึงปัจจุบัน ซึ่งจะเห็นได้จากการพูดที่เป็นภาษาลาว แต่ไม่มีตัวอักษรใช้
ตำบลม่วงหวาน มี 8 หมู่บ้าน
บ้านห้วย สมัยก่อนมีลำห้วยยาวจากบ้านโคกสว่าง ตำบลหนองหัวโพ ผ่านหมู่บ้าน จึงเรียกว่าบ้านห้วย ภาษาพูดส่วนมากเป็นภาษาลาว
บ้านหนองสองห้อง สมัยก่อนมีคนแก่ชอบปลูกบ้านทำเป็นหลัง ๆ ละสองห้อง จึงเรียนกันมาว่า บ้านหนองสองห้อง มีภาษาพูดเป็นภาษาลาว
บ้านหนองต้อน เป็นหมู่บ้านที่มีหนองไหลผ่าน ชาวบ้านส่วนมากจะทำการกั้นทางน้ำเพื่อดักปลา เพื่อให้ปลาเข้าที่ดักปลาของตนเอง จึงเรียกว่าบ้านหนองต้อน มีภาษาพูดเป็นภาษาลาว
บ้านหนองโดน สมัยก่อนมีหนองอยู่หนองหนึ่ง และมีต้นกระโดนขึ้นอยู่ข้างหนองชาวบ้านเรียกว่าบ้านหนองกระโดน ต่อมาเลยเรียกว่าบ้านหนองโดน มีภาษาพูดเป็นภาษาลาว
บ้านบกใต้ แต่ก่อนมีหมู่บ้านกลุ่มใหญ่กลุ่มหนึ่งอยู่ทางเหนือ อีกลุ่มหนึ่งอยู่ทางใต้ต้นกระบก บ้านบกใต้อยู่ทางใต้จึงเรียกว่าบ้านบกใต้ มีภาษาพูดเป็นภาษยวน
บ้านบกใหญ่ ส่วนบ้านบกใหญ่เป็น หมู่บ้านที่กลุ่มใหญ่อยู่ทางเหนือต้นกระบก จึงเรียกว่าบ้านบกใหญ่ มีภาษาพูดเป็นภาษยวน
บ้านม่วงหวานเหนือ เดิมชาวบ้านได้ตั้งวัดขึ้นมาและนำมะม่วงป่ามาปลูก 1 ต้น ถึงเวลาออกลูก มะม่วงเวลาสุกมีรสหอมหวานมาก มีชาวบ้านอยู่ 3 กลุ่มรอบวัด ทางทิศเหนือ จึงเรียกว่าบ้าน มะม่วงหวานเหนือ ต่อมาเลยเรียกว่า บ้านม่วงหวานเหนือ มีภาษาพูดเป็นภาษายวน
บ้านม่วงหวานใต้ เป็นกลุ่มบ้านอยู่ทางใต้ของวัดม่วงหวาน จึงเรียกว่าบ้านมะม่วงหวานใต้ ต่อมาเรียกว่าบ้านม่วงหวานใต้ มีภาษาพูดเป็นภาษลาว
ประวัติความเป็นมา ตำบลเขาดินมีลักษณะเด่นของคนในตำบล คือ มีภาษาพูดเป็นแบบไทย-ยวน (ภาษายวนเป็นภาษาพูดคล้ายชาวภาคเหนือ) และภาษาไทย-ลาว (ภาษาลาวพูดคล้ายชาวประเทศลาว) ซึ่งคล้ายกับตำบลอื่นในอำเภอหนองแซง ตำบลเขาดินมี 7 หมู่บ้าน
บ้านเขาดิน เนื่องจากบริเวณหมู่บ้านเป็นเนินดินใกล้กับวัดเขาไกรลาศ ซึ่งเป็นเขาลูกเดียวในตำบล จึงเรียกบ้านเขาดิน คนส่วนมากพูดไทย-ลาว
บ้านหนองจอก สมัยก่อนมีหนองน้ำในหมู่บ้านและมีจอกแหนอยู่ในหนองน้ำมากจึงเรียกบ้านหนองจอก มีภาษาพูดแบบไทย-ยวนอีกทั้งรูปร่างหน้าตาผิวพรรณคนในหมู่บ้านคล้ายชาวภาคเหนือ คนเก่าแก่บอกว่าอพยพมาจากทางเหนือ
บ้านหนองผำ สมัยปู่ย่าตาทวดเล่ากันว่ามีนาอยู่ 1 ไร่ ลึกมากเป็นคล้ายหนองน้ำทำนาไม่ได้ ในหนองน้ำมีไข่ผำ หรือเรียกว่าไข่น้ำมีลักษณะเป็นเม็ดเล็ก ๆ สีเขียว ๆ นำมาทำอาหารรับประทานได้ ภาษายวนเรียกว่าหนองไข่ผำ และกลายมาเป็นหนองผำ ภาษาพูดของคนในหมู่บ้านเป็นไทย-ยวน
บ้านตากแดด เมื่อสมัยก่อนมีต้นโพธิ์ใหญ่ตรงนาแทว (นาที่เป็นที่ลุ่มในภาษายวน) เรียกว่าบ้านโพธิ์ตาก ต่อมากลายมาเป็นบ้านตากแดด ภาษาพูดไทย-ยวน
บ้านกลาง เพราะหมู่บ้านนี้ตั้งอยู่กลางตำบล จึงเรียกบ้านกลาง ภาษาพูดไทย-ลาว
บ้านหนองขันแตก มีเรื่องเล่าสมัยก่อนว่า มีคนเดินทางผ่านมาขอน้ำกินแล้วทำขันหลุดมือตกแตก ประกอบกับเป็นที่ลุ่มจึงเรียกว่าบ้านหนองขันแตก ภาษาพูดของหมู่บ้านคือ ไทย-ลาว
บ้านหนองต้อนเหนือ เชื่อกันว่าสมัยก่อนมีการอพยพมาจากเวียงจันทร์แล้วมารวมตัวกันบริเวณนี้ ลักษณะเหมือนการรวมกลุ่มกันของคนลาวซึ่งเรียกกันว่าบ้านหนองต้อน ภาษาพูดไทย-ลาว
ตราสัญลักษณ์
